PRALNIA – Rafał Labjak

Smartfonowa rewolucja stworzyła świat na wyciągnięcie ręki oraz kulturę always on. Wielofunkcyjne urządzenia mobilne stały się narzędziami pracy oraz magicznej rozrywki, kształtującymi nową galaktykę społecznych zachowań i estetycznej wrażliwości. Za ich sprawą kontrola i permanentna dostępność powiązane zostały z utopiami bliskości, przyjemność ze społeczną presją produktywności, wizualność z haptycznością, mobilność z unieruchomieniem, poczucie przynależności z odłączeniem i postawami ucieczkowymi w świat wirtualny.

Analiza estetycznego wymiaru procesu ewolucji mobilnych urządzeń pokazuje, że stały się one syntezą rozwiązań, do których artyści dochodzili znacznie dłużej niż okres dwóch minionych dekad. Smartfony to przecież także abstrakcyjna ikonografika, wygaszacze dotykowych ekranów, które pozorują strategie mindfulness czy kojące system nerwowy tapety. To także apki do edycji zdjęć, oferujące bogatą kosmetykę przedstawiania postaci, w tym filtry i nakładki, które sprawiają, że możemy wyglądać jak hollywoodzkie gwiazdy. Kiczowate gadżety, zaprojektowane w celu poprawy samopoczucia użytkowników, nie wyczerpują wachlarza oferty demokratycznej reprezentacji świata, która stopniowo zawłaszczyła nie tylko naszą świadomość, ale także uwagę i sen, na co zwrócił uwagę Jonathan Crary.

Rafał Labijak należy do grupy malarzy, którzy dostrzegają nieusuwalny ślad tej cywilizacyjnej zmiany w swoich obrazach. Impuls dla powstawania jego prac stanowi potrzeba przekierowania uwagi z ekranu smartfona z powrotem na tradycyjny obraz artystyczny. Jego obrazy figuratywne proponują skupienie na społecznych relacjach, wynikających z obserwacji historycznych przemian dotyczących koncentracji i rozproszenia uwagi. Z kolei w pracach abstrakcyjnych artysta zastosował trik związany z przechwyceniem formalnych właściwości elektronicznych ekranów w celu ponownego zwrócenia uwagi widzów na medium malarskie. Oprócz portretów rodzinnych i poprzemysłowych pejzaży artysta z powołania, a z wykształcenia inżynier, maluje serie abstrakcyjnych obrazów, których format podyktowany jest kształtem ekranu smartfona. Wpisując się w tradycję formatów kształtowanych, shaped smartfon canvas, określane przez Labijaka wrzutami na ekran, nie tylko akcentują materialno-rzemieślniczy wymiar dialogu z wielką technologiczną hossą, ale także proponują reinwencję skupienia uwagi w dialogu ze słabą estetyką cyfrowych efektów specjalnych. Aktualnie malarski projekt Labijaka wchodzi w dialog z realiami wyznaczanymi przez sytuację pandemii, w której technologia cyfrowa w niespotykanym dotąd zakresie określa ramy dla społecznej komunikacji.